top of page
Search
  • Writer's pictureAnshul P

RV 1.33.11

Updated: Nov 5, 2020


Rig Ved 1.33.11


When a person falls in the trap of lust and love then there is a flood of wishes and lust in him. To overcome this when he goes into the shelter of Parmatma, then he receives the grace and indulgence (अनुग्रह और विग्रह) of Parmatma and acquires an inner vision. Now he rises above lust and wishes. After getting liberated from wishes he acquires the Amrit tattva.


अनु॑ स्व॒धाम॑क्षर॒न्नापो॑ अ॒स्याव॑र्धत॒ मध्य॒ आ ना॒व्या॑नां ।


स॒ध्री॒चीने॑न॒ मन॑सा॒ तमिंद्र॒ ओजि॑ष्ठेन॒ हन्म॑नाहन्न॒भि द्यून् ॥


Translation:-


आपः अस्य - The water flows near him.


स्वधाम् - Of food grains.


अनु - Aimed at.


अक्षरन् - To flow.


नाव्यानाम् - That much water for a boat to float.


मध्ये - In between.


आ - Everywhere.


अवर्धत - To get increase.


इन्द्र - Of Indra.


सघ्रीचीनेन् - Go together.


मनसा - Like mindedness.


तम् - Theirs


ओजिष्ठेन - Very strong.


हन्मना - After striking.


अभि द्यून - In a few days.


अहन् - To kill.


Explanation :This mantra says that there was so much rain that water started flowing like river. Vritra lay amidst the water which was enough for a boat to ply and he tried to move forward. Then Indra targeted the demon Vritra(Who too was thinking about Indra) hiding in water and struck him with a powerful weapon thus killing him.


Deep meaning:When a person falls in the trap of lust and love then there is a flood of wishes and lust in him. To overcome this when he goes into the shelter of Parmatma, then he receives the grace and indulgence (अनुग्रह और विग्रह) of Parmatma and acquires an inner vision. Now he rises above lust and wishes. After getting liberated from wishes he acquires the Amrit tattva.



#मराठी


ऋग्वेद१.३३.११


अनु॑ स्व॒धाम॑क्षर॒न्नापो॑ अ॒स्याव॑र्धत॒ मध्य॒ आ ना॒व्या॑नां ।


स॒ध्री॒चीने॑न॒ मन॑सा॒ तमिंद्र॒ ओजि॑ष्ठेन॒ हन्म॑नाहन्न॒भि द्यून् ॥


भाषांतर :


आपः अस्य - पाणी जवळ असणे.


स्वधाम् - धन धान्याचा.


अनु - लक्ष्य करून.


अक्षरन् - वाहत असणे.


नाव्यानाम् - होडी साठी पर्याप्त पाणी.


मध्ये - मध्येच.


आ - सर्वत्र.


अवर्धत - वृद्धि होणे.


इन्द्र - इन्द्राने.


सघ्रीचीनेन् - बरोबर जाणारे.


मनसा - मनाने जुळणे.


तम् - त्याचे.


ओजिष्ठेन - खूप बलिष्ठ.


हन्मना - हानून मारणे.


अभि द्यून - काहीच दिवसात.


अहन् - मारून टाकणे.


भावार्थ:ह्या मंत्रात सांगितलेले आहे की पाऊस इतका पडला की पाणी नद्यांसारखे वाहू लागले.वृत्र त्या होडी चालण्या इतक्या पाण्यात पुढे आला.तेंव्हा इंद्राने वृत्रास, ज्याचा मनात इन्द्रच होते, आपल्या शक्तिशाली हत्याराने काही दिवसात शोधून मारून टाकले.


गूढार्थ: व्यक्ति जेंव्हा मोहाच्या बंधनात जखडून जाते आणि त्याचा मध्ये कामना आणि वासनांचा पूर येतो तेंव्हा जर तो परमात्म्याचे शरणी जातो तेंव्हा त्याला परमात्म्याचा अनुग्रह विग्रह होउन अंतर दृष्टी प्राप्त होते.तो वासना आणि कामना तून वर उठतो. कामनेतून मुक्त होउन तो अमृत तत्व प्राप्त करतो.


#हिन्दी

ऋग्वेद१.३३.११


अनु॑ स्व॒धाम॑क्षर॒न्नापो॑ अ॒स्याव॑र्धत॒ मध्य॒ आ ना॒व्या॑नां ।


स॒ध्री॒चीने॑न॒ मन॑सा॒ तमिंद्र॒ ओजि॑ष्ठेन॒ हन्म॑नाहन्न॒भि द्यून् ॥


अनुवाद:


आपः अस्य - जल इनके पास से।


स्वधाम् - अन्नों का।


अनु - लक्ष्य करके।


अक्षरन् - बहना।


नाव्यानाम् - पर्याप्त जल नाव चलाने के लिए।


मध्ये - बीच में।


आ - सर्वतः।


अवर्धत - वृद्धि को प्राप्त।


इन्द्रः - इन्द्र ने।


सघ्रीचीनेन् - साथ जानेवाला।


मनसा - मन से जुड़ा।


तम् - उसका।


ओजिष्ठेन - बहुत बलवान।


हन्मना - हनन के साथ।


अभि द्यून - कुछ ही दिन में।


अहन् - मार ड़ालना।


भावार्थ: इस मंत्र में बताया गया है कि वर्षा इतनी ज्यादा हुई पानी नदियों के रूप में परिवर्तित हो गया। वृत्र उस नौका चलाने लायक जल में आगे बढा।तब इन्द्रने उस जल में गिरे हुए वृत्र को,जिसका मन इन्द्र में लगा था,अपने शक्तिशाली हथियार से कुछ ही दिनों में ढूँढ कर मार डाला।


गूढार्थ: व्यक्ति जब मोह के बंधन से जकड जाता है और उसके अंदर वासना और कामना की बाढ आ जाती है तब उसके बाद यदि वह परमात्मा की शरण में जाता है तो उसे परमात्मा का अनुग्रह विग्रह अंतर दृष्टि प्राप्त हो जाती है। वह वासना और कामना से ऊपर उठ जाता है। कामना से मुक्त होकर वह अमृत तत्त्व प्राप्त कर लेता है।



59 views0 comments

Recent Posts

See All
Post: Blog2_Post
bottom of page